Vluchten kan niet meer

Het is eerste Paasdag. In de krant lees ik dat Fatma Hassona, een Gazaanse fotografe is omgekomen bij een Israëlische raket aanval op haar huis in Gazastad. Naast Hassona kwamen ook 9 familieleden om het leven. De Israëlische aanval was bedoeld om een Hamas-lid uit te schakelen. Hassona publiceerde op sociale media beelden over het geweld, verwoesting en leed in Gaza. Maar haar foto’s toonde ook liefde en menselijkheid temidden van alle ellende. Volgende maand wordt er een documentaire over haar getoond op het filmfestival in Cannes.

Sinds het begin van de bombardementen op Gaza in 2023 zijn meer dan 170 journalisten omgekomen. Het geweld in Gaza heeft het tot een van de gevaarlijkste plekken ter wereld gemaakt voor journalisten. Ik heb het idee dat er een verband is tussen raketaanval op haar huis en de documentaire die vertoond zal gaan worden.

In “De sleutels van het huis – Een dagboek uit Gaza” geeft journalist Sami al-Ajrama een indringend en persoonlijk beeld van het leed en geweld in Gaza. De sleutels zijn van het huis dat mensen hebben afgesloten toen ze op de vlucht sloegen in de hoop dat ze er zouden terugkeren.

Hij beschrijft de voortdurende zoektocht naar een veilige plaats, grote groepen mensen die van huis en haard verdreven, op zoek zijn naar een schuilplaats. Iedere keer als er weer een bericht komt van een op handen zijnde Israëlische aanval, slaan groepen mensen op de vlucht, trekken ze verder over kapotte wegen langs de puinhopen waar de stoffelijke overschoten vaak nog onder liggen.  

Hij beschrijft de steeds weer terugkerende zoektocht naar drinkwater en voedsel. De grensovergangen zijn geblokkeerd, of in het beste geval laten de Israeli mondjesmaat drinkwater, brandstof en voedsel door. Brandstof is nodig voor de ziekenhuizen, maar ook voor de ontziltingsinstallaties. Het tekort aan voedsel en water wordt steeds groter. Mensen drinken besmet water en eten veevoer en gras.

Hij beschrijft de stress die de voortdurende bombardementen en beschietingen veroorzaken bij volwassen, maar ook bij kinderen. Kinderen die op jonge leeftijd wees worden en dan moeten zorgen voor hun jongere zusjes en broertjes. Kinderen die trauma’s voor hun leven hebben opgelopen, die een verloren generatie vormen.

Hij beschrijft dit op een persoonlijke manier, wat het betekent voor zijn dochters, ouders, broers en zussen. Welke beslissingen ze iedere keer weer moeten nemen, hoe het conflict zich verder ontwikkeld.

“Elke dag denk je dat het dieptepunt is bereikt. Maar dan is de volgende dag toch nog erger. En dan zijn er ook nog de dagen met een extra zwart randje: als de dood in jouw familie komt.”

Het boek omspant de periode Oktober 2023 – April 2024. Het is confronterend om dit boek te lezen. en je weet dat het conflict nu, April 2025 nog steeds voortduurt. De situatie op in Gaza sindsdien alleen maar slechter is geworden, het aantal doden verder is toegenomen en er nog geen uitzicht is op een duurzaam staakt-het-vuren.