In de eerste alinea van Schemering, trekt Philippe Claudel je gelijk de wereld van zijn laatste boek in. Daar worden de Plaatsvervanger en de Politieman worden geconfronteerd met een lijk. Het lijk blijkt van de 36 jarige pastoor van het stadje te zijn. Hiermee wordt het belangrijkste thema van het boek geïntroduceerd, wie heeft de Pastoor vermoord? Maar de roman van Philippe Claudel draait om veel meer dan het oplossen van de moord op de pastoor.

In Schemering neemt Philippe Claudel de lezer mee in een wereld waar weinig helder is. De stad en tijd waarin het verhaal speelt zijn niet helder en ook de verschillende gebeurtenissen zijn vaak in mist gehuld. In deze wereld, waar de Politieman een moord probeert op te lossen, krijgt de lezer ook te maken met een hele scala aan maatschappelijke problemen die ook in onze huidige maatschappij nog steeds spelen. Enkele voorbeelden zijn de rol verdeling man/vrouw, de onderdrukking van de vrouw, de strijd tussen christenen en moslims, maatschappelijke tweedeling, etc.

In de huidige maatschappij is voor sommige partijen een feit ook maar een mening, en hangt het af van de positie die je inneemt wat de waarheid is. Dit is een terugkerend thema in het boek, de manier waarop de waarheid en wenselijkheid in elkaar overlopen. Een prachtig voorbeeld hiervan is de volgende tekst van de Politieman in gesprek met de Rapporteur:

Ik ben tot de conclusie gekomen dat de waarheid datgene is wat de grootste groep wenst en acceptabel vindt. Dat een kleine concessie aan de minderheid al tot wanorden en chaos leidt, al heeft die minderheid de werkelijke waarheid aan haar kant. En op basis van uw redenering en mijn overdenkingen kies ik boven die werkelijke waarheid, die in de afgelopen eeuwen door talloze mensen is beschouwd als een fundament, als een kompas dat de enige juiste koers aangeeft, de voorkeur aan het concept van de werkbare waarheid, die meer rekening houdt met de werkelijkheid en in mijn ogen beter in staat is om een wenselijke, noodzakelijke vorm van sociale stabiliteit te garanderen.’

Als ik mijn ogen even dicht doe, dan hoor ik sommige politici dit soort teksten zo uitspreken. Werkbare waarheid wat is dat een prachtige, maar ook gevaarlijke vondst!

De personen in het boek worden afwisselend aangeduid met hun functie zoals Kapitein, Plaatsvervanger, Rapporteur, Burgemeester, etc., en hun eigen namen. Dit maakt duidelijk welke relaties in de geschetste samenleving zijn gebaseerd op status en hiërarchie en welke op menselijkheid en gevoel.

Schemering is een prachtig boek van een meesterverteller Philippe Claudel. Hij neemt je mee in zijn wereld, hij dompelt je onder. Maar als lezer werd ik niet blij van zijn wereld, hoe herkenbaar hij soms is